5 kwietnia 2025 r. pożegnaliśmy Annę Wronowską, mieszkankę Gminy Dobra, Prezesa Związku Sybiraków Koła Terenowego w Turku - świadka żywej historii ludzi zesłanych na Sybir.
Anna Wronowska urodziła się 25 kwietnia 1943 r. na zesłaniu, w miejscowości Kanonierka w ZSRR. W 1946 roku wraz z bliskimi wróciła do Polski. Długo szukała swojego miejsca, najpierw mieszkała w Poznaniu, potem przez 6 tygodni w budynku obecnego Starostwa w Turku, aż wreszcie osiadła na stałe (wraz z mamą i bratem) w miejscowości Stawki. Swoje doświadczenia opisała m.in. w publikacjach „Wspomnienia wiecznie żywe” (2014) oraz „Wspomnień blask” (2020).
W 1990 roku pani Anna Wronowska wstąpiła do Związku Sybiraków w Turku. Od 2004 roku przez wiele kadencji pełniła funkcję Prezesa Związku Sybiraków Koła Terenowego
w Turku. Rozdała setki książek, przeprowadziła niezliczone rozmowy z dziećmi, młodzieżą
i dorosłymi – zawsze z misją edukowania i przekazywania prawdy o losach zesłańców. Uczestniczyła aktywnie w obchodach rocznic państwowych. Nigdy nie zapominała o rocznicy pierwszej wywózki Polaków na Sybir – 10 lutego, każdego roku składała kwiaty i znicze pod Tablicą Pamięci Sybiraków. Była inicjatorką nadania imienia Ronda Zesłańców Syberyjskich w Turku w 2010 r. oraz przekazania Sztandaru Związku Sybiraków uczniom I Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Kościuszki w Turku.
Podczas uroczystości pogrzebowych, wygłaszając mowę pożegnalną, Burmistrz Dobrej – Tadeusz Gebler – podkreślił:
„Pani Anna Wronowska była strażnikiem pamięci o Sybirze i Sybirakach. Była inicjatorką prac społecznych na rzecz upamiętnienia cmentarzy niemieckich i nie tylko […] Nie tylko ja ale wiele jeszcze innych osób przemierzyliśmy setki kilometrów z Panią Anią uczestnicząc z nią w różnych uroczystościach Sybirackich, samorządowych czy też Państwowych ale też pomagając załatwiać prywatne sprawy najczęściej związane ze zdrowiem. Dzięki tym podróżom mieliśmy okazję wysłuchać dziesiątek opowiadań
o Sybirze i o tułaczce Sybiraków ale też i o codziennych problemach. Ostatni czas dla Pani Wronowskiej był smutny. Przeżywała mocno śmierć swojego brata, później chorobę i śmierć córki […]Nie sposób nie wspomnieć o szerokim kręgu osób i instytucji odznaczonych przez Panią Annę. Sam osobiście jestem kawalerem odznaki honorowej Sybiraka, którą w 2021 roku otrzymałem z rąk śp. Anny Wronowskiej tak jak pewnie dziesiątki osób będących uczestnikami tego pogrzebu […] I na koniec niech nam towarzyszy przesłanie, że nie wolno nam o Sybirakach i ich przeżyciach zapomnieć,
a gdy zapomnimy, kamienie wołać będą.”
Za swoją działalność, śp. Anna Wronowska wielokrotnie była odznaczona:
- „Odznaką Honorową Sybiraka” z dnia 2.09.2003 r.
- „Krzyżem Zesłańców Sybiru” z 7.02.2006 r.
- odznaką honorową „Za zasługi dla miasta Turku” z 20.10.2006 r.
- odznaką honorową „Za zasługi dla powiatu tureckiego” z 27.04.2010 r.
- „Złotą Odznaką Honorową Sybiraka” z 2.06.2017 r.
- nagrodą Starosty Tureckiego "Diament Powiatu Tureckiego" w kategorii kultura i sztuka, za działania w zakresie ochrony dziedzictwa narodowego, kultywowania tradycji regionalnych i pielęgnowania patriotyzmu z 3.05.2023
Śp. Anna Wronowska we współpracy ze Stowarzyszeniem Przyjaciół Ziemi Dobrskiej oraz Urzędem Miejskim w Dobrej, w oparciu o zbiory rodzinne powojennych repatriantów przygotowała wystawę o zsyłce Polaków na Syberię i ich powrocie do Polski. Wystawa ta miała charakter objazdowy i gościła w szkołach i placówkach kultury na terenie całego Powiatu Tureckiego. Była również opiekunką miejsc pamięci. Od 1992 roku – z nadania parafii ewangelicko-augsburskiej w Turku – społecznie opiekowała się cmentarzem ewangelickim
w Młynach Piekarskich. Brała udział w pracach mających na celu upamiętnienie dawnych nekropolii, dbając o ich zachowanie dla przyszłych pokoleń.
Msza święta pogrzebowa koncelebrowana, została poprowadzona przez księdza proboszcza parafii pw. Świętej Trójcy w Skęczniewie - Grzegorza Wawrzyniaka, oraz kapelana powiatowego strażaków - księdza Antoniego Janickiego - proboszcza parafii pw. św. Andrzeja Apostoła w Tokarach Pierwszych.
Annę Wronowską pożegnała jej rodzina oraz władze gminne: Tadeusz Gebler – Burmistrz Dobrej, Przemysław Tomczak – Zastępca Burmistrza Dobrej, Przewodniczący Rady Miejskiej w Dobrej - Cezary Madaj oraz pracownicy Urzędu Miejskiego Magdalena Kosowska i Antoni Sobański. W uroczystościach uczestniczyły także władze powiatowe, reprezentowane przez Wicestarostę Tureckiego – Władysława Karskiego, Przewodniczącego Rady Powiatu Tureckiego – Krzysztofa Buchelta, Radnego Powiatu Tureckiego – Andrzeja Fryta oraz Naczelnika Wydziału Edukacji – Roberta Żółtaszka.
W pogrzebowej uroczystości uczestniczyli również: Sławomir Kosobudzki – Dyrektor Specjalnego Ośrodka Szkolno – Wychowawczego w Turku, Elżbieta Karwacka – Dyrektor ZSR CKP w Kaczkach Średnich, Dariusz Jasak – Wicedyrektor ZSR CKP w Kaczkach Średnich, Ryszard Kaszyński – Prezes Towarzystwa Przyjaciół Brudzewa, Bartosz Kiełbasa – działacz Towarzystwa Przyjaciół Konina, młodzież z pocztem sztandarowym z Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Piekarach oraz poczet sztandarowy OSP Piekary, a także Delegaci Związku Sybiraków, wraz ze Sztandarem przyniesionym przez uczniów Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Kościuszki w Turku.
Anna Wronowska zmarła 29 marca 2025 roku, w wieku 81 lat. Spoczęła na cmentarzu parafialnym w Skęczniewie – wśród bliskich, wśród swoich… Jej osoba, pamięć i świadectwo pozostaną z nami na zawsze.
