Historia

Historia

Plan bitwy pod Dobrą w 1770 r.
Plan bitwy pod Dobrą w 1770 r.

Prapoczątki osadnictwa na terenie obecnej gminy Dobra sięgają trzeciego tysiąclecia przed naszą erą. Były to jednak tylko grupy zajmujące się myślistwem i zbieractwem. Stąd też nie zagrzewały tutaj zbyt długo i przemieszczały się dalej wzdłuż Warty. Dopiero okres kultury przeworskiej rozwijającej się pomiędzy trzecim wiekiem przed naszą erą, a piątym wiekiem naszej ery, odcisnął się trwale na tych ziemiach. Wówczas, jak twierdzą archeolodzy, rozpoczęła się tutaj degradacja środowiska naturalnego. Przybywające grupy plemienne zajmowały się już hodowlą i uprawą zbóż. Trzoda chlewna wypasana była głównie w lasach dębowych, gdzie na wpół zdziczale świnie żerowały na opadłych żołędziach. Pod uprawy wypalano fragmenty lasów. Po ich wyjałowieniu zmieniały miejsce pobytu. Największe straty w przyrodzie uczyniły jednak dopiero masowe wycinki lasów już w naszej erze. Pozyskiwane tutaj drewno było wypalane w stosach zwanych mielerzami, a uzyskany w ten sposób węgiel drzewny przewożony był na drugą stronę rzeki Warty, gdzie służył do produkcji żelaza w dymarkach. Ubocznym produktem wypalania drewna był dziegieć czyli smoła drzewna.

Namacalnym śladem osadnictwa, są wykopaliska archeologiczne, prowadzone tutaj już w latach trzydziestych XX wieku. W pierwszych fazach rozwojowych, osiadła tutaj ludność praktykowała głównie obrządek ciałopalny, w którym przeważały groby jamowe nad popielnicowymi. Zależne to było od statusu zmarłego i jego stanu majątkowego. Zmarłych wyposażano w dary (mężczyzn w: broń, ostrogi, nożyce, brzytwy, osełki, narzędzia kowalskie, klamry do pasa; kobiety w: żelazne zapinki, klamry, przęśliki i noże sierpikowate). Przy tym, praktykowano zwyczaj palenia ich razem z kośćmi. Większe dary (np. miecze) były gięte i łamane.

Najciekawszym wykopaliskiem, było cmentarzysko w Łęgu Piekarskim, ze starszego okresu rzymskiego (I-II w. n.e.), składające się z trzech tzw. grobów książęcych. Były one miejscem pochówku najzamożniejszych naczelników lub wodzów plemiennych. Na pierwszy z nich, prawdopodobnie szkieletowy, obudowany kamieniami, natrafiono w 1933 roku. Jego wyposażenie, m.in. dwie srebrne czarki, brązowe wiadro i oprawa kasetki, zaginęło w czasie okupacji. Drugi grób - odkryty w 1936 roku - był pochówkiem szkieletowym, również obudowanym kamieniami. Znaleziono w nim dwie identyczne czarki ze srebra, liczne wyroby z brązu, m.in.: dzban, wiadro, misę i paterę, a także cztery kości do gry i 34 szklane kamienie do gry w pięciu kolorach. Trzeci grobowiec - ciałopalny, popielnicowy - odkryto w 1947 roku. Tutaj także znajdowały się dwie srebrne czarki, kilka wyrobów z brązu oraz miseczka z niebieskozielonego szkła. Wyposażenie grobów wskazuje na intensywny rozwój społeczny mieszkających tu plemion. Jest również świadectwem ich rozległych kontaktów handlowych.

Kultura przeworska zaniknęła wraz z okresem wędrówki ludów (IV-VI wiek n.e.). Pozostałością okresu średniowiecza, które po niej nastąpiło są fragmenty grodzisk. Między innymi w Piekarach odkryto stożek o średnicy podstawy wynoszącej 26 metrów, a wysokości trzech metrów. Nieco większy (podstawa 32 metry wys. 4,5 m) odkryto w Woli Piekarskiej. . Były to obiekty otoczone palisadą i fosą. Ich główną budowlą była wieża obronna. Oprócz tego znajdował się tutaj zazwyczaj spichlerz zbożowy i piec do pieczenia chleba. Również wyspa w parku na Długiej Wsi pochodzi z okresu średniowiecza. Tu zachował się nawet opis znajdującego się tutaj dworu obronnego, którego pozostałości przetrwały do XVIII wieku.

23 stycznia 1770 roku doszło pod Dobrą do jednej z największych bitew Konfederacji Barskiej. Próbujące przebić się do Wielkopolski zgrupowanie wojsk konfederackich pod dowództwem kasztelana lubelskiego Adama Szaniawskiego, wykorzystując przewagę liczebną zastąpiło drogę korpusowi wojsk rosyjskich gen. Iwana Drewicza. Rosjanie oparci o przedpole miasta, wykorzystali złe rozpoznanie Polaków, którzy uderzyli w silnie bronione prawe skrzydło wojsk carskich. Jednocześnie załamał się atak prawego skrzydła wojsk konfederackich, które uległy tam rozproszeniu. Wzmocnienie polskiego prawego skrzydła doprowadziło w końcu do obejścia skrzydła lewego przez wojska rosyjskie co spowodowało całkowitą klęskę.

Sam Szaniawski został ciężko ranny, do niewoli dostało się wielu marszałków konfederackich. W ręce wroga wpadły wszystkie armaty.

Klęska ta spowodowała rozformowanie części oddziałów konfederackich, część konfederatów uszła na Śląsk Cieszyński.

Początki gminnej samorządności sięgają również okresu średniowiecza. Dotyczą one jednak tylko miast, którym nadawano przywileje. W tym przypadku możemy mówić jedynie o Dobrej, której mieszczanie korzystali np. z prawa propinacji, czyli pędzenia okowity. Przełom nastąpił dopiero w XIX wieku. W 1864 roku na mocy ukazu carskiego dokonano uwłaszczenia chłopów. Część obszarów dworskich i rządowych rozparcelowano pomiędzy użytkujących je chłopów. Dało to jednocześnie podstawy do tworzenia gmin wiejskich, w których skład wchodziły zarówno grunty włościańskie jak i folwarczne. Częściami składowymi gmin były gromady (wsie) na czele których podobnie jak dzisiaj stali sołtysi. Organem uchwałodawczym gminy było zebranie gminne, na którym prawo głosu mieli gospodarze posiadający co najmniej trzy morgi gruntu. Zebranie gminne wybierało wójta i ławników (zarząd gminy). Wójt miał uprawnienia policyjno-administracyjne i sądownicze. Wójt gminy musiał posiadać przynajmniej 25 lat. Musiał też mieć przynajmniej sześć mórg gruntu. Nie miał obowiązku posiadać umiejętności pisania i czytania. Gmina zarządzała szkolnictwem gminnym. Urzędem gminy kierował pisarz gminny, który często był najważniejszą osobą w urzędzie z racji umiejętności pisania i czytania. Teren obecnej gminy Dobra (poza miastem) wchodził w różnych okresach w skład gmin Piekary, Kowale Pańskie, Jeziorsko i Ostrów Warcki. Zmiany dotyczyły praktycznie tylko ustaw samorządowych i prawa wyborczego. Po wkroczeniu w czasie I wojny światowej okupacyjnych wojsk pruskich stworzono namiastkę samorządu. Dopiero po odzyskaniu niepodległości regularnie wybierano rady gmin i miejską w Dobrej.

W 1937 roku tureckie władze powiatowe w porozumieniu z władzami państwowymi postanowiły z dotychczasowych dziewiętnastu gmin zrobić dziesięć dużych. Między innymi miała zniknąć gmina Piekary, a w zamian miała powstać duża gmina Dobra (bez miasta), która wchłonęła także część gminy Ostrów Warcki i Kowale Pańskie. Pomimo protestów ludności Piekar nie odstąpiono od tej decyzji. Pierwsze wybory Rady Gminy Dobra, odbyły się w 1938 roku.

W 1952 roku, komunistyczny reżim uchwalił zniewalającą konstytucję, wprowadzając zamiast dotychczasowych samorządów, wybierane co trzy lata Rady Narodowe. Stanowiły one fasadowy twór mający stwarzać pozory demokracji. W rzeczywistości ich zadaniem było realizowanie polityki rządu, która była całkowicie zależna od Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.

W 1954 roku dokonano kolejnego podziału administracyjnego powiatu. Dotychczasowe gminy zastąpiono gromadami. Tym samym Piekary ponownie stały się jednostką administracji. Stało się to dokładnie 29 września. Ten układ trwał do 1972 roku. Pierwszego stycznia 1973 roku ponownie utworzono duże gminy. Na ich czele stali naczelnicy będący organami administracji państwowej.

Przełomowym był rok 1990. Po czterdziestu latach przywrócono samorząd gminny i odbyły się w pełni demokratyczne wybory, Ze względu na znacząca przewagę ludności wiejskiej, zwyciężyły ugrupowania ludowe. Na czele Rady Gminy i Miasta stanął Andrzej Piątkowski z Linnego, a jego zastępcami zostali: Stanisław Osiwała z Miłkowic i Józef Pakuła z Dąbrowicy. Burmistrzem wybrano Adama Antczaka z Potworowa, a nieetatowym zastępcą został Jacek Aleksander z Dobrej. Po dwóch latach Zarząd Gminy ustąpił. Nowym burmistrzem został Piotr Schulz z Turku, a zastępcą Stanisław Stasiak z Dobrej. W kolejnej kadencji 1994-1998 przewodniczący Rady i burmistrz pozostali na swoich stanowiskach, jedynie Stanisława Stasiaka zastąpił Zbigniew Miklas - miejscowy lekarz. Więcej zmian przyniosła kadencja 1998-2002. Przewodniczącym Rady został Piotr Bernard Stencel.

Burmistrz pozostał ten sam, ale funkcję jego zastępcy powierzono Janowi Nowakowi z Dobrej.
Pierwsze bezpośrednie wybory burmistrza w 2002 roku wygrała Marianna Ochocka ze Strachocic. Jej zastępcą został Bogdan Kmieć. Radzie przewodniczył Eugeniusz Żerkowski z Mikulic. W wyborach samorządowych w 2006 roku na burmistrza wybrano Andrzeja Piątkowskiego. Jego zastępcą został Jacek Gajewski z Dobrej, a przewodniczącym Rady Miejskiej również dobrzanin Paweł Janicki. Andrzej Piątkowski pełnił funkcję burmistrza przez trzy kadencje. Po ostatnich wyborach samorządowych w 2018 roku w fotelu burmistrza zasiadł Pan Tadeusz Gebler, który jest obecnie Burmistrzem Dobrej, zastępcą burmistrza został Pan Przemysław Tomczak a na Przewodniczącego Rady Miejskiej wybrano Tomasza Gila.

Galeria

Brak nazwy